De Berlijnse Muur

Vrijwel iedere bezoeker van het centrum van de Duitse hoofdstad Berlijn wordt ermee geconfronteerd: De Berlijnse muur. Deze muur liep dwars door de stad, waardoor Berlijn bijna 30 jaar lang was opgedeeld in een oostelijk deel en een westelijk deel. Daarmee was deze lange muur tevens een onderdeel van de grens van Oost-Duitsland (DDR) en de West-Duitsland (BRD).

Het ontstaan van de Berlijnse Muur

In 1945 kwam de Tweede Wereldoorlog ten einde. Het einde van de oorlog leidde een periode van spanningen tussen het kapitalistische westen en het communistische oosten in. Duitsland werd in vier bezettingszones opgedeeld: Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Rusland kregen alle vier een deel van het land toegewezen dat zij voorlopig zouden besturen. Het gebied om Berlijn hoorde bij de Sovjet-Unie en werd vanaf 1949 de Duitse Democratische Republiek (DDR) genoemd. De stad werd zelf ook in vier sectoren opgedeeld. Berlijn werd zo een centrale plaats in het Europa van na de Tweede Wereldoorlog.

Sinds de oprichting van de DDR nam een steeds groter aantal burgers uit het armere oosten zijn toevlucht tot het westen van Duitsland. Daar was de Bondsrepubliek Duitsland (BRD) opgericht. In 1961 besloten een Duitse politicus en een Sovjetleider dat het eens afgelopen moest zijn met de leegloop van de DDR. Daarom werd in de nacht van 12 op 13 augustus in dat jaar begonnen met het bouwen van de Berlijnse Muur. De muur was vooral bedoeld om te voorkomen dat inwoners uit de DDR bleven vluchten naar het westen. Tevens moest het voorkomen dat West-Berlijners goedkoop inkopen kwamen doen in Oost-Berlijn en deze goederen naar West-Berlijn smokkelden. De muur werd daarmee hét symbool van de tweedeling van Berlijn en Duitsland.

Het IJzeren Gordijn

Net als de Berlijnse muur was het IJzeren Gordijn ook een grens, maar dan tussen het Oostblok en het Westelijke gedeelte van Europa. Het IJzeren Gordijn kreeg haar naam door de kilometerslange grenzen gemaakt van prikkeldraad, mijnenvelden en wachttorens en was ongeveer 1600 kilometer lang. Omdat Berlijn in het communistisch gebied lag, was West-Berlijn een soort eiland in het communistisch gebied en werd hierdoor afgesloten van het communisme.

In het Oostblok voerde de Sovjet-Unie het communisme in. De regering heeft hier de macht. De regering bezit de productiefactoren zoals fabrieken en grond en bepaalt daarnaast waar mensen werken. In West-Europa werd het systeem kapitalisme gebruikt. Dit systeem houdt in dat bedrijven vooral in het bezit zijn van ondernemers. De bedrijven nemen mensen aan en proberen zoveel mogelijk winst te maken.

Het Oostblok en het Westelijke gedeelte van Europa vrezen om door het andere machtsblok aangevallen te worden. Daarom worden er ook afspraken gemaakt tussen de verschillende landen in de machtsblokken. De kapitalistische landen richten de Noord Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) op en de communistische landen doen hetzelfde, dit wordt het Warschaupact genoemd.

Even tussendoor..

Wij weten hoe belangrijk goede schoolresultaten zijn. Daarom hebben wij al meer dan 5000 leerlingen geholpen, die hun cijfers gemiddeld van een 4.2 naar een 7.1 hebben verbeterd! Denk jij dat jij extra hulp kan gebruiken bij de stof van dit artikel? Boek dan een bijles via de onderstaande knop en boek vooruitgang!

Vind docent

De val van de Berlijnse muur

Het duurde ruim 28 jaar voor de inwoners van Oost-Duitsland zich door de muur niet meer lieten tegenhouden. In mei 1989 werd eerst in Hongarije het IJzeren Gordijn aan de grens met Oostenrijk geopend. De open grens daar zorgde in korte tijd voor een uitstroom van duizenden mensen. Er ontstond een ware volksverhuizing via Hongarije en daarna ook via andere 'gaten' in het IJzeren Gordijn. Ook de leiding van de DDR, die kort daarvoor nog trots het veertigjarig bestaan van de 'socialistische heilstaat' hadden gevierd, moest de grenzen openen. Het einde van de muur, en daarmee van de DDR, was onafwendbaar.

De Berlijnse Muur viel op 9 november 1989. Te midden van een grandioos volksfeest hakten velen een stuk beton uit het bouwwerk. De volgende dag sprak de West-Duitse bondskanselier Helmut Kohl de verenigde Berlijnse bevolking toe. Het was de vraag hoe de Sovjet-Unie zou reageren op de val van de muur. Maar Moskou liet al snel blijken niet te zullen ingrijpen. De grens was definitief open en de muur was gevallen. De val werd tijdens de kerst van 1989 gevierd en elf maanden later was de hereniging van Duitsland een feit. Tegenwoordig staan er alleen nog enkele restanten ter nagedachtenis aan de muur.

Dit artikel...

...Is geschreven door Sjuul Derkx.
Wil je bijles van deze docent?

Klik dan hier

Meer weten?

Deze bronartikels zijn geschreven door docenten van Bijles Aan Huis. Om aan kwaliteitseisen te voldoen, zijn de schrijvers met minimaal een 8 geeindigt voor het desbetreffende vak, of volgen deze een vervolgopleiding die gerelateerd is aan het onderwerp.

Heb je meer vragen over dit onderwerp? Kies een vakkunddige bijlesdocent die jou verder kan helpen!

vind docent

Meer artikelen en informatie

over geschiedenis